2012-02-02 12:25:00 | Son Güncelleme : 2025-08-01 07:30:09
RÖPORTAJ ; İSHAK KARA - İSTANBUL
Av. Erden; depremzedelerin dava açma konusunda ihmalde bulunmamaları gerektiğini söyledi.
Deprem mağduru olan insanların hukuksal haklarını aramada bilinçsiz davrandıklarını belirten Av. Erden ; Düzce ve Gölcük depremleri sonrası yaşanan hak aramalarında yaşanan çıkmazları örnek göstererek tüm Vanlı depremzedeleri haklarını aramaya çağırdı.
Av. Müjde Tozbey Erden açılacak davalarla ilgili neler söyledi?
Bu davalardan kimler yararlanabilir?
Hukuksal süreç nasıl işleyecek?
Kiracılar için izlenecek yasal yollar nelerdir?
Esnaflar durumu ne olacak?
İşte tüm bu soruların ve daha birçok cevap arayan soruyu Av. Müjde Tozbey Erden’e sorduk, AV. Erden cevapladı.
Van ilinde 23.10.2011 ve 09.11.2011 tarihlerinde meydana gelen depremler sonucu yüzlerce insan ölmüş, yaralanmıştır. Aynı zamanda binlerce bina da hasar görmüştür. Yüzlerce insanın ölmesi yaralanması ve binaların hasar görmesinden dolayı da mağduriyetler doğmuştur.
Van Barosu’na kayıtlı Avukat Müjde Tozbey Erden, doğan bu mağduriyetleri bir nebze de olsa hafifletecek yolları sorularımızla yol gösterdi.
Van ilinde gerçekleşen depremler nedeniyle kimler dava açabilir?
Öncelikle gerçekleşen depremler nedeniyle Van halkına geçmiş olsun dileklerimi sunmak isterim. İnsanların kalbinde derin yara açan bu olay nedeniyle yaralarını bir nebze de olsa hafifletecek önemli bir yol da kendilerinin zarara uğramasına yol açan şahıs ve kurumlara dava açmalarıdır. Şöyle ki, yakını vefat eden, yaralanan, eşyaları, malları, evi, işyeri az, orta veya ağır şekilde hasar gören herkes dava açabilir.
Bu davaları sadece deprem sigortası olanlar mı açabilir?
Bakın bu sorunuz çok önemli. Çünkü Düzce, Gölcük gibi depremlerden sonra açılan davalar zarar görenlere göre çok az sayıdadır. Bunun sebebi de halkın hukuksal haklarını bilmemesinden kaynaklanmaktadır. Van’da da kimle konuşsam herkes deprem sigortasının olmamasından dolayı mağdur olmasına rağmen dava açamayacağını zannediyor. Oysa ki can kaybı veya yaralanma olmasa dahi sadece konutunun veya işyerinin az, orta ya da ağır hasarlı olması, eşyalarının veya işyerindeki mallarının zarar görmesi kişiye zararını tazmin etme talebinde bulunma hakkı veriyor. Yani bu kimseler deprem sigortası olmasa dahi dava açabilirler.
Peki bu davalarda neler talep edilebilir?
Deprem nedeniyle kendilerine ait veya başka bir konut, işyeri gibi bir yerde yaralananlar veya yakını vefat eden kimseler gayrimenkulün mütahitine, iş yeri sahibi varsa işyeri sahibine, Çevre ve İskan Bakanlığı’na ve o yerin ilgili idari makamına karşı hem maddi hem de manevi tazminat davasını adli mahkemelerde birlikte açabilir.
Ancak sadece sahip olduğu gayrimenkulü, konutu, işyeri veya eşyaları zarar görmüş ise yine mütahite karşı maddi zararının tazmini için tüketici mahkemesinde, diğer kurumlara karşı ise maddi ve manevi zararının giderilmesi için idari mahkemede ayrı ayrı dava açabilir.
Depremin üzerinden 3 aylık bir süre geçti, davalar ne zamana kadar açılabilir?
Bu davalarda zamanaşımı yani mağdur olanların dava açma süresi depremlerin olduğu tarihten itibaren 1(bir) senedir.
Kiracılar dava açabilir mi?
Kiracılarda zarar görmeleri halinde tabi ki dava açabilirler. Yani eğer yakını kiralanan konut içerisinde vefat etmiş, yaralanmış veya eşyaları hasar görmüş ise tabi ki hem mütahite hem de bahsettiğimiz kurumlara maddi ve manevi zararının tazmini için dava açabilir.
Bu davalar genellikle nasıl sonuçlanır?
Bu davaların doğru bir şekilde açılması halinde olumlu sonuçlanması için hiçbir engel bulunmamaktadır.
Bu davaları açmak pahalı mıdır, dar gelirli vatandaşlar açabilir mi?
Van ilinde gerçekleşen deprem nedeniyle olağanüstü hal ilan edilmedi. Ancak Düzce, Gölcük gibi yerlerde de olağanüstü hal ilan edilmemişti. Buna rağmen bu davaların açılması halinde olağanüstü hal olduğu kabul edilip 29.02.2000 tarihli 4539 sayılı Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanun’un 3. maddesi gereğince adli yardım kararı verilmekte ve bu kanuna dayanılarak dava açanlardan hiçbir harç ve masraf alınmamaktadır.
Bu kanuna dayanılarak dar gelirli vatandaşlar da davalarını rahatlıkla açabilirler.
Esnaflar bu süreçte çok zarar gördüler, onlar haklarını hukuksal olarak arayabilirler mi?
Tabi ki esnaflar da zarar görmeleri halinde bahsettiğimiz ilgili davaları açabilirler. Örneğin kiracı bulunduğu işyerinde işyerinin yıkılması nedeniyle ürünlerinin, makinaların vb. eşyalarının zarar görmesi halinde hem işyerinin bulunduğu binanın mütahidine, hem işyeri sahibine hem de bahsettiğimiz kurumlara ayrı ayrı davalarını açıp zararlarının giderilmesini isteyebilir.
Evleri ruhsatlı olmayan, tapusu henüz çıkmayan evlerde oturanlar hakların nasıl arayabilir?
Yine 29.02.2000 tarihli 4539 sayılı Doğal Afet Bölgelerinde Afetten Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümüne ve Bazı İşlemlerin Kolaylaştırılmasına İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabulü Hakkında Kanun’un 3. Maddesinin b fıkrasına göre doğal afet nedeniyle yani deprem nedeniyle zarar görenlerin delil gösterme zorunluluğu bulunmamaktadır. Yani zarar görenin zarar gören evin kendisine ait olduğuna dair beyanı yeterli görülmektedir. Ancak bu durumun kötüye kullanılmasını engellemek için mahkemeler de zarar görenin adına kayıtlı bir fatura, ya da muhtarda bulunan bir kayıt, şahit gibi bulunması zor olmayan deliller talep edebilir.
Ayrıca zarar gören evin ruhsatının olup olmaması bazı durumlarda önemlidir. Şöyle ki eğer ruhsatı olmayan evin veya işyerinin içerisinde ölen veya yaralanan olması halinde bu durumda bahsettiğimiz kamu kurumlarına karşı dava açılabilir. Ancak ruhsatsız işyeri veya konutun kendisinin zarar görmesi veya içerisinde bulunan eşyaların zarar görmesi halinde kamu kurumlarından herhangi bir tazmin talep edilemez, sadece mütahite dava açılabilir.
Yıkılmasa da uğradığı hasar nedeniyle evleri veya işyerleri değer kaybına uğrayan kişiler ne yapmalıdır?
Bu durumda da konut veya işyeri az veya orta hasar görmüştür. Yani güçlendirme gibi yollarla yeniden yaşanılabilir hale getirlmesi gerekmektedir. Ancak deprem öncesi değerini yitirmiştir. Bu durumda da konut veya işyerinin kaybolan değeri mütahitten ve ilgili kamu kurumlarından talep edilebilir.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederiz, son olarak okuyucularımıza ne söylemek istersiniz?
Yeniden tüm halkımıza geçmiş olsun demek istiyorum. Depremin sorumlusu bizler değiliz ama depremin kötü sonuçlarını, can ve mal kaybını engelleyecek önlemlerin alınmasını sağlamak bizlere düşüyor. Bunun yollarından biri de hukuksal açıdan sorumluların yargılanmasını sağlamak ve bundan sonraki süreçte benzer hataların, ihmalkarlıkların yapılmasını engellemektir. Bu söyleşi için ben de teşekkür ederim, iyi çalışmalar.
Bu habere ilk yorum yapan sen ol.
