2025-05-27 23:57:13 | Son Güncelleme : 2025-05-29 08:35:42
Ayşe Minaz* yazdı:
Elazığspor Vanspor maçının Elazığ’da oynanan karşılaşmasında Türkiye’nin bir geçmiş ruh halinin yaşatıldığı bir çok riskli sahnesini görmek mümkün.
Maçta Elazığ spor taraftarlarının- ki bu büyük bir kamusalın temsilidir- yenmenin ve baskın olabilmenin ve şiddete yoğun başvurmanın nasıl milliyetçi refleksler ile yapıldığını; yalnızca bireylerin ya da sivil grupların tepkisi olarak görmek yerine; bir kaç gündür Elazığ kamusalında, medyasında, siyasetinde sokağında, pazarında işlenildiğini yerel basını takip ederek gördük.
Bu hazırlığın ve organize olabilmenin çeşitli organlar tarafından nasıl üretildiğini ve kitlelerde mevcut olan duyguların açığa çıkması için nasıl “ ebelik” yapılıp yeniden üretildiğini deneyimledik.
Özellikle maç öncesi atmosferde, medya aracılığıyla pompalanan söylemler, tarihsel rövanşist tutumlar ile durumun bir spor müsabakası değilde, sporun politik bir araç haline getirilerek hınç ve linçe dönüşmesine sebep olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Bu tarz sportif karşılaşmaların geçmişte ülkemizde veya farklı coğrafyalarda nasıl tehlikeler içerdiğini nasıl riskler doğurduğunu söyleyebiliriz.
17 Eylül 1967’de Kayseri’de oynanan Kayserispor–Sivasspor maçı, Türkiye’nin sadece futbol tarihine değil, toplumsal ve siyasal hafızasına da kanla yazıldı. Bu karşılaşmanın, güvenlikten yoksun, denetimsiz yapısının; Kayseri’nin yükselen taşra burjuvazisi ile Sivas’ın yoksul, dışlanmış kimliği arasındaki sınıfsal gerilimin; ve erkek egemen fanatizmin patladığı politik bir kırılma anına dönüştü. Tribünlerde taşlar değil, bastırılmış öfke, eşitsizlik ve kimlik çatışmaları havaya kalktı. O gün 43 insan hayatını kaybetti, yüzlercesi yaralandı; ama en çok da adalet, toplumsal barış ve devletin güven duygusu can verdi.
Ha keza yanı başımızda Suriye’de – Rojava’da 13 Mart 2004 tarihinde, Kamışlı’da Dera Zor ile Cihad futbol takımları arasında oynanan bir maç sırasında, tribünlerde sloganlarla ile başlayan gerginlik kısa sürede şiddetli çatışmalara dönüştü. Suriye güvenlik güçlerinin sert müdahalesi sonucunda, resmi olmayan kaynaklara göre 52 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı ve yaklaşık 1.000 kişi gözaltına alındı .
Barış ve Çözüm sürecinin ne kadar gerekli olduğu bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Yukarıda kısa tespitini yaptığım biçimlenmiş ve şiddete meyilli toplumsal tavır Türkiye’nin bazı bölgelerinde çok güçlü olup tarihsel, kültürel ve siyasal olarak derinlere işlemiş durumda.
Bu süreç yalnızca ideolojik bir tavır değil aynı zamanda bir “duygulanım tavrına” da dönüşmüştür maalesef.
Onun için çözüm sürecinin, barış sürecinin sağlıklı sürdürülebilinmesi için “yenme yada yenilme” tavırları ve dilinden öteye geçilerek bir “aradalık hissine” yoğun ihtiyaç olduğu açık seçik olmuştur.
Ortak bir dile ihtiyaç duyulduğu tüm gerçekliğiyle önümüzde duruyor. Çünkü geçmişte Siyasal ve toplumsal hafızaya o kadar sert bir bilinç, davranış, tavır yüklenilmiş ki- Elazığ maçında bu tavırları , halleri gördük- demokratik toplumsallaşabilme, demokratik bir bilinç inşa edebilmenin ne kadar elzem olduğunu görmüş olduk.
Hükumete, Türkiye’deki siyasi partilere STK”lara bu zemini hazırlayabilme ve ortak kaderde yürüyebilme noktasında ciddi bir sorumluluk düşmektedir.
Gerçek anlamda bir demokratikleşme ve toplumsal barış için, Medyanın dili, siyasi söylemler, toplumla bütünleşebilmenin gerekliliği yeni oluşturulacak Kolektif hafızaya, yeni bir tarih anlatısına, çağa ve Türkiye halkalarına uygun bir yaşam modeline katkı sunacağı gerektiğini düşünmekteyim.
*Tuşba 2019-2024 Belediye Eş Başkanı.
Bu habere ilk yorum yapan sen ol.
