2011-04-13 16:50:00 | Son Güncelleme : 2024-04-20 07:14:34
İzol Aşireti ve Tarihi
İzollular Celaleddin Harzemşah'ın ordusunun asli parçasıdır. Ana yurtları Harzemşahlar imparatorluğu Sınırlarında idi, yani İran'ın Kuzey doğusundaki Türkistan ile Horasan arasında.
1220 Tarihinde Moğol& Tatar istilası ve talanı başlayınca İzollular Muhammed & Celaleddin Harzemşah komutasında 1-2 yıl mücadele edip savaştılar.
Harzemşahlar O günkü İslam devletleri olan Abbasi Halifeliği, Rum Selçukluları (Anadolu ) ve Eyyübi olarak bilinen Suriye'lilerle ittifak için yardım istediler. Ne yazık ki beklenen düzeyde yardım gelmedi. Bunun üzerine Sultan Celaleddin Harzemşah Tebriz den Anadolu ya yani eski adıyla Diyar ı Rum’a girdi.
Celaleddin Harzemşah 1225- 1227 Yıllarında Tebriz'den Harput' a kadar olan bölgeyi fethetti.
İzollular Önce Erzen-i Rum (Erzurum), Cebel-i Çur, Çewlik (Bingöl), Kızıl Kilise (Nazmiye) Dersim yakınlarındaki Bağin kalesi civarına yerleşmişlerdi.
"İzolluların anadoludaki ilk yerleşiminin "(1) yazılı belgesi 1232 lerde Anadolu Rum Hükümdarı Allaaddin Keykubat'ın da mührünün olduğu Şeceredir. Harzemlilerin Lideri! Ölünce, Rum Hükümdarı Allaaddin Keykubat, Bağin kalesine gelerek civarındaki Harzem aşiretlerinden Moğollara karşı Tampon bölge oluşturmuştur. Bu konudaki belgeyi yayınlayan Yazılı kaynaklar dan biri (Bakınınz Doğu illeri ve Varto Tarihi 5,baskı sayfa 104 M.Şerif Fırat) dir.
Bu döneme tarihi olarak bakarsak, OrtaAsya da ve Anadolu da islam Birliği mücadelesi veren Sultan Celaleddin Harzemşah (Celüliddin Harzemşah) bu mücadeleyi ihanetler yüzünden,kaybetmiştir. Başta Kardeşi Gıyaseddin 'inin ihaneti ve diğer ihanetler yüzünden kaybetmiştir(!)...
1230 Yassıçimen Yenilgisinden sonra, Bir süre Azerbaycan sonra, Silvan ( Meyafarkin),Sonra Silvan’dan Dersim - Cebel-i Çur ( Çewlik), Bingöl bölgesine Geçip, Toparlanmaya çalışan Sultan’ın burada bir Kürt tarafından öldürüldüğü rivayet edilmektedir. Bu bölge de İzolluların da bulunduğu şecereden anlaşılmaktadır. Muhtelif kaynaklar da bu yöndedir. Bu rivayet doğru değildir(*) "Bu Cinayet rivayet olarak da olsa Kürtlere atılmış bir iftiradır."
Dersim - Cebel-i Çur( Çewlik ) Bingöl bölgesinde Sultan Celaleddin Harzemşah Öldürüldükten sonra Başsız Kalan Harzemliler, o dönem bölgedeki değişik devletlere Katıldılar.
Bu kapsamda (İzol Aşireti de başlangıçta Anadolu Rum Selçuklularına katıldı. İzol aşireti O zaman Bağin ( Dedebağ) bölgesine 12 aşiret ile birlikte Moğollara karşı Tampon bölge oluşturulmak amacıyla yerleştirildiler. Şecere buna da kaynaklık etmektedir.
1237 de Rum sultanı Alaaddin Keykubat, Oğlu tarafından zehirlenince, Harzemlilerin başında Harzemşah Beylerinden Kayırhan bulunmakta idi. Ancak O dönemin Selçuklu siyasetçileri Kayırhan'ı istemediler. Çünkü Kayırhan Rum Selçukluların yeni hükümdarı Gıyaseddin Keyhüsrev'in Cülüs Törenine gidip; Biat etmemişti. Bu nedenle Kayırhan, Yeni Rum sultanı yardımcısı tarafından Sivas' a götürülüp hapsedildi.
Kayır Han 'ın zindanda işkence ile ölümü üzerine İzol aşireti ve diğer bazı Harzemli aşiretler Selçuklu Hükümdarlığından ayrılıp, Daha güneye Urfa, Harran, Rakka bölgesine yerleştiler. Burada Harzemli’lerden olan İzollular da Kürtlerle kız alıp vererek Akraba olup dilleri ve bazı yerlerde de mezheplerini benimseyip karışmaya başladılar. Bu kaynaşma İzolluların Kürtleşmesinin yada Kürt sanılmasının başlangıcıdır. Fakat Asıl Kürtleşme sonradan olmuştur(3) Bu tarihten sonraki kısımların ayrıntılar daha sonra yayına alınacaktır
İzollular'ın Selahaddin Eyyubi'den sonra Haçlılar'a geçen Kudüs'ü Yeniden Fethedip İslam’ın eline geçmesine büyük katkıları olmuştur.!!! Bu yüzden İzolluların mezhebinin Suniliği tartışılmazdır. Ancak Günümüzde İzollular farklı yerlerde farklı mezheplere bağlanmışlardır.
Ancak bazı izollular sonradan bulundukları bölgeye göre değişmişlerdir. Çoğunluğu Hanefi , Şafi dir. Ancak Dersim-Mazgirt Bölgesindeki İzol ( Hizol ) aşireti bölgede hem İsim değişimine hem de Mezhep değişimine uğramıştır. Bunu da tarihi kaynaklarda görebiliyoruz. Ancak Bazı İzollular ise çok daha ağır tahribata uğradıkları için hem isim hem de mezhep değişimine uğramıştır. Erzincan Sivas Bölgesine göç eden Koçgiri aşiretinin de izollu olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır. Not: Dürüst olmakta yarar var Koçgiri aşireti konusunda henüz yeterince emin değilim, Ancak biraz çalıştıktan sonra bu aşiret hakkında da altını çizerek konuşabilirim...
Bütün İzol, Hizol, Koçgiri, Kırğan, Tırkan, Karakeçili aşiretleri birdir Aynı davanın kardeşidir. Suriye'den Ş.Urfa, Siverek, Malatya, Bingöl, Erzurum'a hatta Erzurum'dan Sivas'a kadar olan yerlere yerleşmişlerdir.Bir arkadaşımızın yazım hatamızı hatırlatmasıyla Adıyaman da da Çok cidid miktarda İzol aşireti mevcuttur. İzollular’ın Bazılar yeni bölgeler de yeni isimlerle anılırken Fıraf Havzasındakiler En eski isimlerini izol ismini (muhafaza edebilmiştir. Diğerleri de bulundukları coğrafyaya adepte olmak zorunda kalmışlardır.
İzollular'ın Bilinen merkezi Siverek Karacadağ ve Malatya olarak bilinir Merkezden ayrılan izollular değişik nedenlerle buralardan ayrılmışlardır. Bütün İzollular Birdir Hepsi Celaleddin Harzemşahın Askerleridir. Yani İzollular Osmanlı öncesi eski Türk Öncü birlikleridir. Ne kadar Türk yada Kürtleşmiş Türk mü olduklarına gelince Bunun yorumunu yapmak benim için zor. Ama Kökenleri Kürt değil.
Ayrıca İzollular Siwedi beyleri bünyesinde (Bknz Evliya Çelebinin Seyahat Namesi )Pazuki Kürt aşiretlerine karşı savaştıkları ve Gene İzolluların 4. Murat'ın Revan seferine İzollular, Tırkan’lılar Siwedi Beylerinin askerleri olarak seferlere katılmışlardır ve Doğu Revan Erivan ve Bağdat ve seferlerinde büyük yararlılık göstermiştir. Bu durumda İzolluların Türklüğü hakkındaki söylencelerin Pekiştiğini görmek ve düşünmek gerek.
Ancak günümüz koşularında İzolluların Çoğunluğunun Konuştuğu Kürtçe ve Zazaca dilerine bakınca neden ve nasıl Kürtleştiğini zamanla birileri tarihe not düşer. Bazı büyüklerin söylediğine göre Bu son yüz yılda olmuştur tabi doğrusu nedir Allah bilir.
KAYNAK: izollular.blogcu.com/izol-asireti-ve-tarihi-1/7123551
İzollular Türk kökenlidir. Bugün kurtleşen zazalaşanlar vardır. Ama hepsi özünde Türktur. Araştırma için teşekkürler.
İzollarin soyu Irak'tan gelmedir ama ıraktan öncesi bilinmez. Her başka haber başka birşey söylüyor izollar hakkında.
